جراحی قلب و مراقبت های پس از آن

جراحی قلب باز(CABG) روشی برای درمان تنگی رگ هایی است که به قلب خون رسانی می کنند. در ادامه توضیحات کامل تری ارائه می کنیم.

وظیفه قلب چیست؟

قلب یک اندام حیاتی است که در فضای قفسه سینه(فضای مدیاستن) قرار گرفته است. وظیفه آن پمپ کردن خون به داخل شریان های بزرگ(آئورت و شریان ریوی) است. این شریان ها(سرخرگ ها) خون را با فشاری که قلب ایجاد با انقباض خود ایجتد می کند به تمام بدن هدایت می کنند. چرا قلب یک اندام حیاتی است؟ زیرا اگر قلب به مدت چند ثانیه دچار توقف شود، خونرسانی به مغز قطع و هوشیاری فرد دچار اختلال می شود. اگر ایست قلبی بیش از چهار دقیقه طول بکشد آسیب مغزی شروع می شود. در صورتیکه ایست قلبی(CARDIAC ARREST) بیش از ده دقیقه طول بکشد منجر به آسیب مغزی غیر قابل بازگشت می شود.

فازهای عملکردی قلب

فعالیت قلب دو مرحله دارد: فاز سیستول و فاز دیاستول. انقباض قلب در فاز سیستول رخ می دهد و خون را به داخل شریان ها(شریان آئورت و شریان ریوی) هدایت می کند. دیاستول مرحله استراحت عضله قلب است.

عروق کرونری قلب

پیش تر گفته شد که قلب وظیفه پمپاژخون برای رساندن آن به بافت های بدن را برعهده دارد. اما خود قلب نیز برای فعالیت نیاز به خون و اکسیژن دارد. خون رسانی به خود قلب برعهده رگ های کرونری قلب است. عروق کرونری دو شاخه اصلی به نام شریان کرونری راست و شریان اصلی کرونری چپ دارد که از ابتدای آئورت منشعب می شود. این عروق اصلی خود به شاخه های کوچک تری تقسیم می شوند. خون رسانی به قلب توسط عروق کرونر و در فاز دیاستول(مرحله استراحت قلب) انجام می شود.

سکته قلبی(انفارکتوس میوکارد)

گرفتگی رگ های کرونر، خون رسانی به بافت قلب را مختل می کند. در صورت قطع خون رسانی به هر قسمت از عضله قلب آن قسمت دچار آسیب می شود. اگر این آسیب در مراحل اولیه درمان نشود سلول های آن ناحیه می میرند. به از بین رفتن سلول های قلب “انفارکتوس میوکارد قلبی” می گویند. هر چه میزان گرفتگی بیشتر باشد احتمال بروز سکته قلبی بیشتر می شود.

درمان گرفتگی عروق کرونر

توجه: اگر فردی دچار درد شدید قفسه سینه شد بلافاصله با اورژانس تماس بگیرد.

آنژیوپلاستی: درمان ها برای سکته های قلبی بسته به امکانات بیمارستان متفاوت است. در بیمارستان های مجهز به کت لب(بخش آنژیوگرافی) چنانچه بیمار در مراحل اولیه حمله قلبی باشد، به وسیله آنژیوگرافی محل گرفتگی رگ را مشخص می کنند. به رفع گرفتگی عروق کرونر که با گذاشتن استنت(فنر) حین آنژیوگرافی انجام می شود آنژیوپلاستی عروق کرونر گفته می شود.

داروهای ترومبولیتیک: در بیمارستان هایی که مجهز به بخش آنژیوگرافی نیستند، داروهای ترومبولیتیک(از بین برنده لخته خون) مثل رتپلاز به بیمار تزریق می شود تا لخته عامل گرفتگی از بین ببرند.

عمل باز قلب: در جراحی قلب با پیوند زدن رگ یک مسیر جدید برای دور زدن ناحیه گرفتگی ایجاد می کنند.

چه زمانی جراحی قلب انجام می شود؟

در صورتیکه تعداد شاخه های مسدود و میزان گرفتگی عروق کرونر زیاد باشد و پزشک تشخیص دهد که با آنژیوپلاستی نمی توان گرفتگی را برطرف کرد. بیمار توسط جراح قلب تحت عمل جراحی بای پس قلب(CABG) قرار می گیرد. در این عمل با پیوند زدن رگ خون را به قسمتی از بافت قلب که خون رسانی اش قطع شده است می رسانند تا از بروز یا تشدید آسیب جلوگیری کنند.